Dz.U.10.102.651 | |||
---|---|---|---|
2010-07-17 | zm. | Dz.U.10.106.675 | art. 67 |
2010-08-25 | zm. | Dz.U.10.143.963 | art. 34 |
2010-09-25 | zm. | Dz.U.10.155.1043 | art. 1 |
2010-11-09 | zm. | Dz.U.10.197.1307 | art. 6 |
2010-11-27 | zm. | Dz.U.10.200.1323 | art. 1 |
2011-03-28 | sprost. | Dz.U.11.64.341 | zał. art. 68 |
2011-06-07 | zm.wyn.z | Dz.U.11.115.673 | ogólne |
2011-06-22 | zm.wyn.z | Dz.U.11.130.762 | ogólne |
2011-07-01 | zm. | Dz.U.11.106.622 | art. 20 |
zm. | Dz.U.11.135.789 | art. 61 | |
2011-07-06 | zm. | Dz.U.11.129.732 | art. 1 |
USTAWA
z dnia 21 sierpnia 1997 r.
o gospodarce nieruchomościami
(tekst jednolity)
Dział I
Przepisy ogólne
Art. 1. 1. Ustawa określa zasady:
1) gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostek samorządu terytorialnego;
2) podziału nieruchomości;
3) scalania i podziału nieruchomości;
4) pierwokupu nieruchomości;
5) wywłaszczania nieruchomości i zwrotu wywłaszczonych nieruchomości;
6) udziału w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej;
7) wyceny nieruchomości;
8) działalności zawodowej, której przedmiotem jest gospodarowanie nieruchomościami.
2.
Przepisów ustawy nie stosuje się do nieruchomości służących wykonywaniu
zadań placówek zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu
przepisów o służbie zagranicznej.
Art. 2. Ustawa nie narusza innych ustaw w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami, a w szczególności:
1) ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz. U. z 2004 r. Nr 167, poz. 1758, z późn. zm.1));
2) ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (Dz. U. z 2003 r. Nr 178, poz. 1749, z późn. zm.2));
3) ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435, z późn. zm.3));
4) ustawy
z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami
rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700, z późn. zm.4));
5) ustawy
z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym
Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2571, z późn. zm.5));
6) ustawy
z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 398, z późn. zm.6));
7) ustawy
z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia
Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego (Dz. U. z 2004 r. Nr
163, poz. 1711, z późn. zm.7));
8) ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.8));
9) ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696, z późn. zm.9));
10) ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z późn. zm.10));
11) ustawy
z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i
realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr
193, poz. 1194 i Nr 199, poz. 1227 oraz z 2009 r. Nr 72, poz. 620);
12) ustawy
z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i
realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego (Dz. U. Nr
42, poz. 340 i Nr 161, poz. 1281);
13)
ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do
realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. Nr
143, poz. 963).
Art. 3. 1.
Właściwym w sprawach gospodarki nieruchomościami, regulowanych
przepisami ustawy, jest minister właściwy do spraw budownictwa,
gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej.
2.
Organem doradczym ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki
przestrzennej i mieszkaniowej w sprawach gospodarki nieruchomościami
jest Państwowa Rada Nieruchomości.
3.
Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i
mieszkaniowej powołuje i odwołuje przewodniczącego i członków Rady, o
której mowa w ust. 2, oraz ustala, w drodze zarządzenia, jej regulamin,
który określa organizację i zasady działania Rady.
Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) nieruchomości
gruntowej - należy przez to rozumieć grunt wraz z częściami składowymi,
z wyłączeniem budynków i lokali, jeżeli stanowią odrębny przedmiot
własności;
2) zasobie
nieruchomości - należy przez to rozumieć nieruchomości, które stanowią
przedmiot własności Skarbu Państwa, gminy, powiatu lub województwa i nie
zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące
przedmiotem użytkowania wieczystego Skarbu Państwa, gminy, powiatu lub
województwa;
3) działce
gruntu - należy przez to rozumieć niepodzieloną, ciągłą część
powierzchni ziemskiej stanowiącą część lub całość nieruchomości
gruntowej;
3a) działce
budowlanej - należy przez to rozumieć zabudowaną działkę gruntu, której
wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz
wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej umożliwiają
prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków i urządzeń położonych na
tej działce;
3b) zbywaniu
albo nabywaniu nieruchomości - należy przez to rozumieć dokonywanie
czynności prawnych, na podstawie których następuje przeniesienie
własności nieruchomości lub przeniesienie prawa użytkowania wieczystego
nieruchomości gruntowej albo oddanie jej w użytkowanie wieczyste;
4) poprzednim
właścicielu - należy przez to rozumieć osobę, która została pozbawiona
prawa własności nieruchomości wskutek jej wywłaszczenia albo przejęcia
na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego
na podstawie innych tytułów;
5) planie
miejscowym - należy przez to rozumieć miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego, o którym mowa w przepisach o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym;
6) wycenie nieruchomości - należy przez to rozumieć postępowanie, w wyniku którego dokonuje się określenia wartości nieruchomości;
6a) określaniu
wartości nieruchomości - należy przez to rozumieć określanie wartości
nieruchomości jako przedmiotu prawa własności i innych praw do
nieruchomości;
7) powszechnej
taksacji nieruchomości - należy przez to rozumieć wycenę nieruchomości,
w wyniku której następuje ustalenie wartości katastralnej
nieruchomości;
8) szacowaniu nieruchomości - należy przez to rozumieć czynności związane z określaniem wartości nieruchomości;
9) właściwym
organie - należy przez to rozumieć starostę, wykonującego zadanie z
zakresu administracji rządowej, w odniesieniu do nieruchomości
stanowiących własność Skarbu Państwa oraz organ wykonawczy gminy,
powiatu i województwa w odniesieniu do nieruchomości stanowiących
odpowiednio własność gminy, powiatu i województwa;
9a) samorządowej
osobie prawnej - należy przez to rozumieć osoby prawne powoływane lub
tworzone przez organy jednostek samorządu terytorialnego;
9b) jednostce samorządu terytorialnego - należy przez to rozumieć gminę, powiat lub województwo;
9b1) staroście - należy przez to rozumieć również prezydenta miasta na prawach powiatu;
9c) właściwym
urzędzie - należy przez to rozumieć starostwo powiatowe, w którym
wykonywane są zadania z zakresu administracji rządowej dotyczące
gospodarki nieruchomościami Skarbu Państwa, albo odpowiednio urząd
gminy, starostwo powiatowe lub urząd marszałkowski, w których prowadzone
są sprawy gospodarki nieruchomościami stanowiącymi własność jednostek
samorządu terytorialnego;
9d) radzie lub sejmiku - należy przez to rozumieć radę gminy lub radę powiatu oraz sejmik województwa;
10) jednostce
organizacyjnej - należy przez to rozumieć państwową lub samorządową
jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej;
11) opłacie
adiacenckiej - należy przez to rozumieć opłatę ustaloną w związku ze
wzrostem wartości nieruchomości spowodowanym budową urządzeń
infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa, jednostek
samorządu terytorialnego, środków pochodzących z budżetu Unii
Europejskiej lub ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, albo
opłatę ustaloną w związku ze scaleniem i podziałem nieruchomości, a
także podziałem nieruchomości;
12) spółce - należy przez to rozumieć spółkę akcyjną lub spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością;
13) osobie
bliskiej - należy przez to rozumieć zstępnych, wstępnych, rodzeństwo,
dzieci rodzeństwa, małżonka, osoby przysposabiające i przysposobione
oraz osobę, która pozostaje ze zbywcą faktycznie we wspólnym pożyciu;
14) standardach
zawodowych - należy przez to rozumieć reguły postępowania przy
wykonywaniu zawodu rzeczoznawcy majątkowego, pośrednika w obrocie
nieruchomościami, zarządcy nieruchomości, ustalone zgodnie z przepisami
prawa;
15) organizacjach
zawodowych - należy przez to rozumieć utworzone, zgodnie z przepisami o
stowarzyszeniach, stowarzyszenia i związki stowarzyszeń zrzeszające
osoby zawodowo wykonujące czynności odpowiednio rzeczoznawcy
majątkowego, pośrednika w obrocie nieruchomościami lub zarządcy
nieruchomości;
16) nieruchomości
podobnej - należy przez to rozumieć nieruchomość, która jest
porównywalna z nieruchomością stanowiącą przedmiot wyceny, ze względu na
położenie, stan prawny, przeznaczenie, sposób korzystania oraz inne
cechy wpływające na jej wartość;
17)
stanie nieruchomości - należy przez to rozumieć stan zagospodarowania,
stan prawny, stan techniczno-użytkowy, stopień wyposażenia w urządzenia
infrastruktury technicznej, a także stan otoczenia nieruchomości, w tym
wielkość, charakter i stopień zurbanizowania miejscowości, w której
nieruchomość jest położona;
18) łączności
publicznej - należy przez to rozumieć infrastrukturę telekomunikacyjną
służącą zapewnieniu publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych w
rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego.
Art. 5.
Waloryzacji kwot należnych z tytułów określonych w ustawie dokonuje się
przy zastosowaniu wskaźników zmian cen nieruchomości ogłaszanych przez
Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, w drodze obwieszczeń, w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".
Art. 6. Celami publicznymi w rozumieniu ustawy są:
1) wydzielanie
gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz
wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu
publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji;
1a) wydzielenie gruntów pod linie kolejowe oraz ich budowa i utrzymanie;
1b) wydzielanie
gruntów pod lotniska, urządzenia i obiekty do obsługi ruchu lotniczego,
w tym rejonów podejść, oraz budowa i eksploatacja tych lotnisk i
urządzeń;
2)
budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń
służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii
elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do
korzystania z tych przewodów i urządzeń;
3) budowa
i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do zaopatrzenia ludności w
wodę, gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i odprowadzania ścieków
oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania;
4) budowa
oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska,
zbiorników i innych urządzeń wodnych służących zaopatrzeniu w wodę,
regulacji przepływów i ochronie przed powodzią, a także regulacja i
utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych, będących własnością
Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego;
5) opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
5a) ochrona
Pomników Zagłady w rozumieniu przepisów o ochronie terenów byłych
hitlerowskich obozów zagłady oraz miejsc i pomników upamiętniających
ofiary terroru komunistycznego;
6) budowa
i utrzymywanie pomieszczeń dla urzędów organów władzy, administracji,
sądów i prokuratur, państwowych szkół wyższych, szkół publicznych, a
także publicznych: obiektów ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki
społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych i obiektów sportowych;
6a) budowa
i utrzymywanie obiektów oraz pomieszczeń niezbędnych do realizacji
obowiązków w zakresie świadczenia przez operatora publicznego
powszechnych usług pocztowych, a także innych obiektów i pomieszczeń
związanych ze świadczeniem tych usług;
7) budowa
i utrzymywanie obiektów oraz urządzeń niezbędnych na potrzeby
obronności państwa i ochrony granicy państwowej, a także do zapewnienia
bezpieczeństwa publicznego, w tym budowa i utrzymywanie aresztów
śledczych, zakładów karnych oraz zakładów dla nieletnich;
8) poszukiwanie,
rozpoznawanie, wydobywanie i składowanie kopalin stanowiących własność
Skarbu Państwa oraz węgla brunatnego wydobywanego metodą odkrywkową;
9) zakładanie i utrzymywanie cmentarzy;
9a) ustanawianie i ochrona miejsc pamięci narodowej;
9b) ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt lub siedlisk przyrody;
10) inne cele publiczne określone w odrębnych ustawach.
Art. 7.
Jeżeli istnieje potrzeba określenia wartości nieruchomości, wartość tę
określają rzeczoznawcy majątkowi, o których mowa w przepisach rozdziału 1
działu V.
Art. 8.
Jeżeli przy załatwianiu spraw, o których mowa w przepisach działu III,
nie istnieje możliwość zawiadomienia stron o decyzjach i innych
czynnościach organów administracji publicznej ze względu na nieustalone
adresy stron, stosuje się art. 49 Kodeksu postępowania
administracyjnego.
Art. 9.
W sprawach, o których mowa w przepisach działu III, z wyłączeniem art.
97 ust. 3 pkt 1, art. 122, art. 124 ust. 1a, art. 124b ust. 1, art. 126 i
art. 132 ust. 1a, wykonanie decyzji następuje po upływie 14 dni od
dnia, w którym upłynął bezskutecznie trzydziestodniowy termin do
wniesienia skargi na decyzję do sądu administracyjnego. W przypadku
wniesienia skargi do sądu administracyjnego w tych sprawach organ, który
wydał decyzję, wstrzymuje z urzędu jej wykonanie, w drodze
postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie.
Art. 9a.
Organem wyższego stopnia w sprawach określonych w ustawie,
rozstrzyganych w drodze decyzji przez starostę wykonującego zadania z
zakresu administracji rządowej, jest wojewoda.
Dział II
Gospodarowanie nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostki samorządu terytorialnego
Rozdział 1
Zasady ogólne
Art. 10. 1.
Przepisy niniejszego działu stosuje się do nieruchomości stanowiącej
własność Skarbu Państwa oraz własność jednostek samorządu
terytorialnego.
2. Przepisy dotyczące jednostek samorządu terytorialnego stosuje się odpowiednio do związków tych jednostek.
3.
Przepisy dotyczące czynności cywilnoprawnych, dokonywanych między
Skarbem Państwa a jednostkami samorządu terytorialnego, stosuje się
odpowiednio do czynności cywilnoprawnych dokonywanych między tymi
jednostkami.
4.
Jeżeli nieruchomość jest przedmiotem współwłasności Skarbu Państwa lub
jednostek samorządu terytorialnego i osób trzecich, przepisy niniejszego
działu stosuje się wyłącznie do gospodarowania udziałem Skarbu Państwa
lub jednostek samorządu terytorialnego w tej nieruchomości.
5. Przepisy niniejszego działu stosuje się z uwzględnieniem przepisów o pomocy publicznej.
Art. 11. 1.
Z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów niniejszej ustawy
oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach
gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z
zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki
samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.
2.
Jeżeli przepisy ustawy wymagają udzielenia zgody przez radę, sejmik lub
wojewodę, wyrażenie zgody, z wyjątkiem zgody, o której mowa w art. 46
ust. 4, następuje odpowiednio w drodze uchwały rady lub sejmiku albo
zarządzenia wojewody wydanego w terminie miesiąca od złożenia
odpowiedniego wniosku przez starostę.
Art. 11a.
Przepis art. 11 ust. 1 stosuje się do czynności prawnych lub czynności
procesowych podejmowanych na rzecz lub w interesie Skarbu Państwa lub
jednostek samorządu terytorialnego.
Art. 12.
Organy, o których mowa w art. 11, działające za Skarb Państwa i
jednostkę samorządu terytorialnego, są zobowiązane do gospodarowania
nieruchomościami w sposób zgodny z zasadami prawidłowej gospodarki.
Art. 13. 1.
Z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw, nieruchomości mogą być
przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem
sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w
najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą
być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady
niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie
tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych
fundacji.
1a.
Nieruchomość może być także przekazywana nieodpłatnie w drodze umowy
partnerowi prywatnemu lub spółce, o której mowa w art. 14 ust. 1 ustawy z
dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. z
2009 r. Nr 19, poz. 100), na czas realizacji przedsięwzięcia w ramach
partnerstwa publiczno-prywatnego.
2.
Nieruchomość może być, z zastrzeżeniem art. 59 ust. 1, przedmiotem
darowizny na cele publiczne, a także przedmiotem darowizny dokonywanej
między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego, a także
między tymi jednostkami. W umowie darowizny określa się cel, na który
nieruchomość jest darowana. W przypadku niewykorzystania nieruchomości
na ten cel darowizna podlega odwołaniu, z zastrzeżeniem ust. 2a.
2a.
Darowizny nieruchomości stanowiącej przedmiot własności Skarbu Państwa
dokonuje starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej -
za zgodą wojewody, a nieruchomości stanowiącej przedmiot własności
jednostki samorządu terytorialnego jej organ wykonawczy - za zgodą rady
albo sejmiku. Odstąpienie od odwołania darowizny następuje za zgodą
organu, który wyraził zgodę na jej dokonanie. Zgody nie wymaga dokonanie
darowizny przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, o której
mowa w art. 59 ust. 1.
3. Prawo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej może być przedmiotem wkładu niepieniężnego (aportu) wnoszonego do spółki.
4.
Sprzedaż, zamiana, darowizna lub oddanie w użytkowanie wieczyste
nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków, stanowiących własność
Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, a także wnoszenie
tych nieruchomości jako wkładów niepieniężnych (aportów) do spółek,
wymaga pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Art. 14. 1.
Nieruchomości stanowiące przedmiot własności Skarbu Państwa mogą być
sprzedawane jednostkom samorządu terytorialnego za cenę niższą niż ich
wartość rynkowa lub oddawane tym jednostkom w użytkowanie wieczyste bez
pobierania pierwszej opłaty. Nieruchomości stanowiące przedmiot
własności jednostek samorządu terytorialnego mogą być sprzedawane
Skarbowi Państwa lub innym jednostkom samorządu terytorialnego za cenę
niższą niż wartość rynkowa nieruchomości albo oddawane im w użytkowanie
wieczyste bez pobierania pierwszej opłaty.
2.
Nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa mogą być nieodpłatnie
obciążane na rzecz jednostek samorządu terytorialnego ograniczonymi
prawami rzeczowymi. Nieruchomości stanowiące własność jednostek
samorządu terytorialnego mogą być nieodpłatnie obciążane na rzecz Skarbu
Państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego ograniczonymi
prawami rzeczowymi.
3.
Nieruchomości mogą być przedmiotem zamiany między Skarbem Państwa a
jednostkami samorządu terytorialnego oraz między tymi jednostkami, bez
obowiązku dokonywania dopłat w przypadku różnej wartości zamienianych
nieruchomości.
4.
Przepis ust. 3 stosuje się również w razie zamiany własności
nieruchomości na prawo użytkowania wieczystego lub prawa użytkowania
wieczystego na własność, a także zamiany praw użytkowania wieczystego
dokonywanej między Skarbem Państwa a jednostkami samorządu
terytorialnego oraz między tymi jednostkami.
5.
Zawarcie umów w sprawach, o których mowa w ust. 1-4, wymaga uprzedniej
zgody wojewody w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność
Skarbu Państwa, z wyłączeniem umów zawieranych przez ministra właściwego
do spraw Skarbu Państwa w odniesieniu do nieruchomości, o których mowa w
art. 57 ust. 1, oraz nieruchomości ujętych w ewidencji, o której mowa w
art. 60a ust. 2 pkt 1, albo zgody odpowiednio rady lub sejmiku w
odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu
terytorialnego.
Art. 15. 1.
Nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa oraz własność
jednostki samorządu terytorialnego mogą być przedmiotem zamiany na
nieruchomości stanowiące własność osób fizycznych lub osób prawnych. W
przypadku nierównej wartości zamienianych nieruchomości stosuje się
dopłatę, której wysokość jest równa różnicy wartości zamienianych
nieruchomości.
2.
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku zamiany własności
nieruchomości na prawo użytkowania wieczystego lub prawa użytkowania
wieczystego na własność nieruchomości, a także wzajemnej zamiany praw
użytkowania wieczystego.
3.
Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do zamiany udziałów we
współwłasności lub we współużytkowaniu wieczystym nieruchomości.
Art. 16. 1.
Państwowa lub samorządowa osoba prawna może zrzec się własności lub
użytkowania wieczystego nieruchomości odpowiednio na rzecz Skarbu
Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
2. (uchylony).
Art. 17. 1.
Państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej
nabywają nieruchomości - na własność lub w użytkowanie wieczyste Skarbu
Państwa, a samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości
prawnej - na własność lub w użytkowanie wieczyste odpowiedniej
jednostki samorządu terytorialnego.
2.
W przypadku nabycia przez państwową jednostkę organizacyjną prawa
użytkowania wieczystego ustanowionego na nieruchomości gruntowej
stanowiącej własność Skarbu Państwa, prawo to wygasa. Przepis ten
stosuje się również w przypadku nabycia przez samorządową jednostkę
organizacyjną prawa użytkowania wieczystego ustanowionego na
nieruchomości gruntowej stanowiącej własność odpowiedniej jednostki
samorządu terytorialnego.
3.
Jednostki organizacyjne, o których mowa w ust. 1 i 2, uzyskują do
nabytych nieruchomości trwały zarząd z mocy prawa z dniem ich nabycia.
Art. 18.
Nieruchomości mogą być oddawane jednostkom organizacyjnym w trwały
zarząd, najem i dzierżawę oraz użyczane na cele związane z ich
działalnością.
Art. 19. 1. Sprzedaż nieruchomości, oddawanie w użytkowanie wieczyste, użytkowanie, najem lub dzierżawę, jeżeli są położone na obszarach:
1) terenów
górniczych - wymaga, w razie braku planu miejscowego, porozumienia z
organem właściwym do udzielania koncesji na wydobywanie kopalin;
2) parków narodowych - wymaga porozumienia z dyrektorem właściwego parku narodowego;
3) graniczących
z nieruchomościami oddanymi w trwały zarząd na cele obronności i
bezpieczeństwa państwa - wymaga porozumienia z właściwym w tych sprawach
naczelnym organem administracji rządowej.
2.
W odniesieniu do nieruchomości położonych na obszarach morskiego pasa
nadbrzeżnego wymagane jest porozumienie z właściwym terytorialnie
organem administracji morskiej, w razie:
1) sprzedaży, oddawania w użytkowanie wieczyste, użytkowanie, najem lub dzierżawę - na obszarze pasa technicznego;
2) sprzedaży lub oddawania w użytkowanie wieczyste - na obszarze pasa ochronnego.
3. W przypadku naruszenia przepisów ust. 1 i 2, strony umowy ponoszą odpowiedzialność na zasadach ogólnych.
Rozdział 2
Zasoby nieruchomości
Art. 20. Tworzy się:
1) zasób nieruchomości Skarbu Państwa;
2) gminne zasoby nieruchomości;
3) powiatowe zasoby nieruchomości;
4) wojewódzkie zasoby nieruchomości.
Art. 21.
Do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa należą nieruchomości, które
stanowią przedmiot własności Skarbu Państwa i nie zostały oddane w
użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania
wieczystego Skarbu Państwa.
Art. 21a.
W skład zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, o którym mowa w art. 21,
nie wchodzą grunty pokryte wodami powierzchniowymi płynącymi, w
rozumieniu ustawy - Prawo wodne.
Art. 22. 1.
Nieruchomości stanowiące odpowiednio zasób nieruchomości Skarbu
Państwa, województwa lub powiatu, przeznaczone w planach miejscowych pod
budownictwo mieszkaniowe oraz na realizację związanych z tym
budownictwem urządzeń infrastruktury technicznej, przekazuje się gminie,
w drodze darowizny, na jej wniosek, jeżeli przemawia za tym ważny
interes gminy i jeżeli cele te nie są lub nie mogą być realizowane
odpowiednio przez Skarb Państwa, województwo lub powiat. W umowie
darowizny określa się cel, na który nieruchomość jest darowana. W
przypadku niewykorzystania nieruchomości na ten cel darowizna podlega
odwołaniu, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Odstąpienie od odwołania darowizny następuje za zgodą odpowiednio wojewody, sejmiku województwa lub rady powiatu.
Art. 23. 1.
Zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują, z zastrzeżeniem art.
43 ust. 2 i 4, art. 51, art. 57 ust. 1, art. 58-60 oraz art. 60a,
starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a w
szczególności:
1) ewidencjonują nieruchomości zgodnie z katastrem nieruchomości;
2) zapewniają wycenę tych nieruchomości;
3) sporządzają plany wykorzystania zasobu;
4) zabezpieczają nieruchomości przed uszkodzeniem lub zniszczeniem;
5) wykonują
czynności związane z naliczaniem należności za nieruchomości
udostępniane z zasobu oraz prowadzą windykację tych należności;
6) współpracują
z innymi organami, które na mocy odrębnych przepisów gospodarują
nieruchomościami Skarbu Państwa, a także z właściwymi jednostkami
samorządu terytorialnego;
7) zbywają oraz nabywają, za zgodą wojewody, nieruchomości wchodzące w skład zasobu, z zastrzeżeniem art. 17;
7a) wydzierżawiają,
wynajmują i użyczają nieruchomości wchodzące w skład zasobu, przy czym
umowa zawierana na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub czas
nieoznaczony wymaga zgody wojewody; zgoda wojewody jest wymagana również
w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony
zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość;
8) podejmują
czynności w postępowaniu sądowym, w szczególności w sprawach
dotyczących własności lub innych praw rzeczowych na nieruchomości, o
zapłatę należności za korzystanie z nieruchomości, o roszczenia ze
stosunku najmu, dzierżawy lub użyczenia, o stwierdzenie nabycia spadku, o
stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie;
9) składają wnioski o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości Skarbu Państwa oraz o wpis w księdze wieczystej.
1a.
Starosta sporządza roczne sprawozdanie z gospodarowania
nieruchomościami zasobu i przekazuje je wojewodzie w terminie do dnia 30
kwietnia roku następującego po roku, którego sprawozdanie dotyczy.
1b.
Obowiązek ewidencjonowania, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, dotyczy
również nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste.
1c. Ewidencjonowanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje w szczególności:
1) oznaczenie nieruchomości według księgi wieczystej oraz katastru nieruchomości;
2) powierzchnie nieruchomości;
3) wskazanie dokumentu potwierdzającego posiadanie przez Skarb Państwa praw do nieruchomości, w przypadku braku księgi wieczystej;
4) przeznaczenie
nieruchomości w planie miejscowym, a w przypadku braku planu - w
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;
5) wskazanie
daty ostatniej aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania
wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie
wieczyste lub daty ostatniej aktualizacji opłaty rocznej z tytułu
trwałego zarządu nieruchomości Skarbu Państwa;
6) informacje o zgłoszonych roszczeniach do nieruchomości;
7) informacje o toczących się postępowaniach administracyjnych i sądowych.
1d. Plany wykorzystania zasobu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, opracowuje się na okres 3 lat. Plany zawierają w szczególności:
1) zestawienie powierzchni nieruchomości zasobu oraz nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste;
2) prognozę:
a) dotyczącą udostępnienia nieruchomości zasobu oraz nabywania nieruchomości do zasobu,
b) poziomu wydatków związanych z udostępnieniem nieruchomości zasobu oraz nabywaniem nieruchomości do zasobu,
c) wpływów
osiąganych z opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości
Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste oraz opłat z tytułu
trwałego zarządu nieruchomości Skarbu Państwa,
d) dotyczącą
aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości
Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste oraz opłat z tytułu
trwałego zarządu nieruchomości Skarbu Państwa;
3) program zagospodarowania nieruchomości zasobu.
2.
Wykonywanie czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1-6, może być
powierzone zarządcom nieruchomości, rzeczoznawcom majątkowym,
pośrednikom w obrocie nieruchomościami lub podmiotom, które zatrudniają
te osoby. Wyłonienie osób i podmiotów, o których mowa w zdaniu
pierwszym, następuje na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych.
3.
Od wpływów osiąganych ze sprzedaży, opłat z tytułu trwałego zarządu,
użytkowania, czynszu dzierżawnego i najmu - nieruchomości Skarbu
Państwa, o których mowa w ust. 1, a także od wpływów osiąganych z opłat z
tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w
użytkowanie wieczyste, oraz od odsetek za nieterminowe wnoszenie tych
należności potrąca się 25 % środków, które stanowią dochód powiatu, na
obszarze którego położone są te nieruchomości.
Art. 24. 1.
Do gminnego zasobu nieruchomości należą nieruchomości, które stanowią
przedmiot własności gminy i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste,
oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego gminy.
2.
Na cele rozwojowe gmin i zorganizowanej działalności inwestycyjnej, a w
szczególności na realizację budownictwa mieszkaniowego oraz związanych z
tym budownictwem urządzeń infrastruktury technicznej, a także na
realizację innych celów publicznych mogą być wykorzystywane gminne
zasoby nieruchomości.
3.
Podstawą tworzenia gminnych zasobów nieruchomości są studia uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin uchwalane na podstawie
przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Art. 25. 1. Gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta.
2.
Gospodarowanie zasobem polega w szczególności na wykonywaniu czynności,
o których mowa w art. 23 ust. 1, a ponadto na przygotowywaniu opracowań
geodezyjno-prawnych i projektowych, dokonywaniu podziałów oraz scaleń i
podziałów nieruchomości, a także wyposażaniu ich, w miarę możliwości, w
niezbędne urządzenia infrastruktury technicznej.
3.
Wykonywanie czynności, o których mowa w ust. 2, z wyłączeniem czynności
wymienionych w art. 23 ust. 1 pkt 7-9, może być powierzane zarządcom
nieruchomości, rzeczoznawcom majątkowym, pośrednikom w obrocie
nieruchomościami lub podmiotom, które zatrudniają te osoby. Wyłonienie
osób i podmiotów, o których mowa w zdaniu pierwszym, następuje na
podstawie przepisów o zamówieniach publicznych.
Art. 25a.
Do powiatowego zasobu nieruchomości należą nieruchomości, które
stanowią przedmiot własności powiatu i nie zostały oddane w użytkowanie
wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego
powiatu.
Art. 25b. Powiatowym zasobem nieruchomości gospodaruje zarząd powiatu. Przepisy art. 25 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 25c.
Do wojewódzkiego zasobu nieruchomości należą nieruchomości, które
stanowią przedmiot własności województwa i nie zostały oddane w
użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania
wieczystego województwa.
Art. 25d. Wojewódzkim zasobem nieruchomości gospodaruje zarząd województwa. Przepisy art. 25 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 26. 1.
Granice między nieruchomościami nabywanymi na własność Skarbu Państwa
lub na własność jednostki samorządu terytorialnego przyjmuje się według
istniejącego stanu prawnego, a jeżeli stanu takiego nie można
stwierdzić, według stanu uwidocznionego w katastrze nieruchomości.
2.
W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, o których mowa w ust.
1, nie wstrzymuje się czynności związanych z nabyciem nieruchomości, co
nie wyłącza roszczeń pomiędzy właścicielami nieruchomości, których
granice zostały ustalone w sposób, o którym mowa w ust. 1.
Rozdział 3
Sprzedaż i oddawanie w użytkowanie wieczyste
Art. 27.
Sprzedaż nieruchomości albo oddanie w użytkowanie wieczyste
nieruchomości gruntowej wymaga zawarcia umowy w formie aktu
notarialnego. Oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste i
przeniesienie tego prawa w drodze umowy wymaga wpisu w księdze
wieczystej.
Art. 28. 1.
Sprzedaż nieruchomości albo oddanie w użytkowanie wieczyste
nieruchomości gruntowej następuje w drodze przetargu lub w drodze
bezprzetargowej, stosownie do przepisów rozdziału 4 niniejszego działu.
2.
Warunki zbycia nieruchomości w drodze przetargu obwieszcza się w
ogłoszeniu o przetargu. Warunki zbycia nieruchomości w drodze
bezprzetargowej ustala się w rokowaniach przeprowadzanych z nabywcą.
3.
Protokół z przeprowadzonego przetargu oraz protokół z rokowań przy
zbyciu w drodze bezprzetargowej stanowią podstawę do zawarcia umowy.
Art. 29. 1.
W umowie o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste
ustala się okres użytkowania wieczystego zależnie od celu, na który
nieruchomość gruntowa zostaje oddana w użytkowanie wieczyste, oraz
określa się sposób korzystania z nieruchomości, stosownie do art. 236 i
art. 239 Kodeksu cywilnego.
2.
Jeżeli przedmiotem umowy o oddanie nieruchomości gruntowej w
użytkowanie wieczyste jest nieruchomość wpisana do rejestru zabytków,
przy określaniu sposobu korzystania z tej nieruchomości można nałożyć, w
razie potrzeby, na nabywcę obowiązek odbudowy lub remontu położonych na
niej zabytkowych obiektów budowlanych, w terminie określonym w umowie.
Art. 30.
Postanowienia umowy o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie
wieczyste dotyczące sposobu korzystania z tej nieruchomości podlegają
ujawnieniu w księdze wieczystej.
Art. 31.
Oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej zabudowanej
następuje z równoczesną sprzedażą położonych na tej nieruchomości
budynków i innych urządzeń.
Art. 32. 1.
Nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być sprzedana
wyłącznie użytkownikowi wieczystemu, z zastrzeżeniem ust. 1a i ust. 3.
1a.
Nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Skarbu Państwa może być
sprzedana użytkownikowi wieczystemu za zgodą wojewody. Zgody wojewody
nie wymaga sprzedaż na rzecz użytkownika wieczystego nieruchomości, o
których mowa w art. 51 ust. 2 i art. 57 ust. 1.
2.
Z dniem zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości wygasa, z mocy prawa,
uprzednio ustanowione prawo użytkowania wieczystego. Przepisu art. 241
Kodeksu cywilnego nie stosuje się.
3.
W odniesieniu do nieruchomości gruntowej oddanej w użytkowanie
wieczyste przeniesienie własności tej nieruchomości, w drodze umowy,
między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego oraz między
jednostkami samorządu terytorialnego może nastąpić za powiadomieniem jej
użytkownika wieczystego.
Art. 33. 1. Użytkowanie wieczyste wygasa z upływem okresu ustalonego w umowie albo przez rozwiązanie umowy przed upływem tego okresu.
2.
W razie wygaśnięcia użytkowania wieczystego na skutek upływu okresu
ustalonego w umowie albo na skutek rozwiązania umowy przed upływem tego
okresu, użytkownikowi wieczystemu przysługuje wynagrodzenie za
wzniesione przez niego lub nabyte na własność budynki i inne urządzenia.
Wynagrodzenie powinno być równe wartości tych budynków i urządzeń
określonej na dzień wygaśnięcia użytkowania wieczystego. Za budynki i
inne urządzenia wzniesione wbrew postanowieniom umowy wynagrodzenie nie
przysługuje.
3.
Właściwy organ może żądać rozwiązania umowy użytkowania wieczystego
przed upływem ustalonego okresu stosownie do art. 240 Kodeksu cywilnego,
jeżeli użytkownik wieczysty korzysta z tej nieruchomości w sposób
sprzeczny z ustalonym w umowie, a w szczególności, jeżeli nie zabudował
jej w ustalonym terminie.
3a.
W razie rozwiązania umowy użytkowania wieczystego przed upływem okresu
ustalonego w umowie zwraca się sumę opłat rocznych wniesionych z tego
tytułu za niewykorzystany okres użytkowania wieczystego. Opłaty
podlegają waloryzacji. Maksymalna wysokość kwoty podlegającej zwrotowi
nie może przekraczać wartości prawa użytkowania wieczystego określonej
na dzień rozwiązania umowy.
4.
Przepisy ust. 1-3a stosuje się odpowiednio do użytkowania wieczystego
nabytego w inny sposób niż w drodze umowy zawartej w formie aktu
notarialnego.
Art. 34. 1.
W przypadku zbywania nieruchomości osobom fizycznym i prawnym
pierwszeństwo w ich nabyciu, z zastrzeżeniem art. 216a, przysługuje
osobie, która spełnia jeden z następujących warunków:
1) przysługuje
jej roszczenie o nabycie nieruchomości z mocy niniejszej ustawy lub
odrębnych przepisów, jeżeli złoży wniosek o nabycie przed upływem
terminu określonego w wykazie, o którym mowa w art. 35 ust. 1; termin
złożenia wniosku nie może być krótszy niż 6 tygodni, licząc od dnia
wywieszenia wykazu;
2) jest
poprzednim właścicielem zbywanej nieruchomości pozbawionym prawa
własności tej nieruchomości przed dniem 5 grudnia 1990 r. albo jego
spadkobiercą, jeżeli złoży wniosek o nabycie przed upływem terminu
określonego w wykazie, o którym mowa w art. 35 ust. 1; termin złożenia
wniosku nie może być krótszy niż 6 tygodni, licząc od dnia wywieszenia
wykazu;
3) jest najemcą lokalu mieszkalnego, a najem został nawiązany na czas nieoznaczony.
2. W przypadku zbiegu uprawnień do pierwszeństwa w nabyciu, stosuje się kolejność wymienioną w ust. 1.
3.
Zbycie nieruchomości nie może nastąpić, jeżeli toczy się postępowanie
administracyjne dotyczące prawidłowości nabycia nieruchomości przez
Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego.
4.
Osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 3, zawiadamia się na piśmie o
przeznaczeniu nieruchomości do zbycia oraz o przysługującym im
pierwszeństwie w nabyciu tej nieruchomości, pod warunkiem złożenia
wniosków o nabycie w terminie określonym w zawiadomieniu. Termin ten nie
może być krótszy niż 21 dni od dnia otrzymania zawiadomienia. Przy
doręczaniu zawiadomień stosuje się przepisy Kodeksu postępowania
administracyjnego.
5.
Osoby, o których mowa w ust. 1 i ust. 6, korzystają z pierwszeństwa w
nabyciu nieruchomości, jeżeli złożą oświadczenie, że wyrażają zgodę na
cenę ustaloną w sposób określony w ustawie.
6.
Wojewoda w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu
Państwa, a odpowiednia rada lub sejmik w odniesieniu do nieruchomości
stanowiących własność jednostki samorządu terytorialnego, mogą przyznać,
odpowiednio w drodze zarządzenia lub uchwały, pierwszeństwo w nabywaniu
lokali ich najemcom lub dzierżawcom, z wyłączeniem nieruchomości, o
których mowa w art. 57 ust. 1, art. 60 ust. 1 i art. 60a ust. 1.
6a. Przepis ust. 6 stosuje się do budynków mieszkalnych lub użytkowych, stanowiących w całości przedmiot najmu lub dzierżawy.
6b.
W przypadku realizacji pierwszeństwa, o którym mowa w ust. 1 pkt 3,
ust. 6 lub ust. 6a, przedmiotem zbycia powinna być nieruchomość wraz z
gruntem niezbędnym do racjonalnego korzystania z budynku.
7.
Zbycie nieruchomości zabudowanej domem wielolokalowym na rzecz innych
osób niż wymienione w ust. 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić z pominięciem
pierwszeństwa w nabyciu lokali mieszkalnych przysługującego najemcom
tych lokali.
8.
Przepisów ust. 1 i 7 nie stosuje się, jeżeli zbycie następuje między
Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego albo między tymi
jednostkami dla realizacji celów publicznych.
Art. 35. 1.
Właściwy organ sporządza i podaje do publicznej wiadomości wykaz
nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży, do oddania w użytkowanie
wieczyste, użytkowanie, najem lub dzierżawę. Wykaz ten wywiesza się na
okres 21 dni w siedzibie właściwego urzędu, a ponadto informację o
wywieszeniu tego wykazu podaje się do publicznej wiadomości przez
ogłoszenie w prasie lokalnej oraz w inny sposób zwyczajowo przyjęty w
danej miejscowości, a także na stronach internetowych właściwego urzędu.
1a.
Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa w odniesieniu do
nieruchomości, o których mowa w art. 57 ust. 1, oraz do nieruchomości
ujętych w ewidencji, o której mowa w art. 60a ust. 2 pkt 1, sporządza i
podaje do publicznej wiadomości wy